Kiedy warto stosować preparaty z elektrolitami?

Odwodnienie organizmu niesie z sobą liczne powikłania i stanowić może nawet (w skrajnych przypadkach) zagrożenie dla życia pacjenta. Dlatego tak ważne jest dbanie o odpowiednią podaż płynów i w sytuacjach tego wymagających wspomaganie się preparatami z elektrolitami. 

Okoliczności, w których nawadnianie organizmu minerałami jest szczególnie istotne to:

- stany chorobowe przebiegające z biegunką i/lub wymiotami (więcej o tym piszemy tutaj)

- intensywny wysiłek fizyczny (wykonywanie ciężkiej pracy czy też uprawianie sportu, o czym możesz przeczytać tutaj)).

Podwyższona temperatura ciała powoduje utratę elektrolitów poprzez:

- wzmożoną potliwość, która następuje jako reakcja obronna organizmu na gorączkę (parująca z powierzchni skóry woda powoduje obniżenie temperatury). Wraz z potem tracimy płyny oraz minerały takie jak sód, potas, magnez czy chlorki. To właśnie ze względu na ich zawartość pot ma słonawy smak,

- przyśpieszenie procesów metabolicznych ze względu na zwiększone zapotrzebowanie energetyczne organizmu,

- szybszy oddech, a wraz z powietrzem wydychamy parę wodną,

- zaburzenia funkcji nerek, co wywołać może zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej,

- spadek pragnienia,

- brak apetytu, co prowadzi do zmniejszonego przyjmowania pokarmów bogatych w wodę.

Aby zapobiegać utracie elektrolitów podczas gorączki należy zapewnić odpowiednią podaż płynów (picie należy podawać nawet wtedy, gdy osoba chora nie zgłasza pragnienia), unikanie napojów słodzonych i gazowanych, które poprzez zwiększenie diurezy mogą potęgować objawy odwodnienia, stosować nawadnianie organizmu suplementami. 

W przypadku długiego utrzymywania się gorączki, problemów z obniżeniem temperatury ciała czy silnym osłabieniem organizmu – należy skonsultować się z lekarzem. Zwłaszcza gdy mowa o dzieciach czy osobach starszych, które wymagają naszej szczególnej uwagi.

Alkohol a odwodnienie organizmu

Również nadmierne spożycie alkoholu może powodować odwodnienie organizmu, które manifestuje się później jako tzw. „kac”. Etanol zawarty w napojach wysokoprocentowych działa moczopędnie i wpływa na gospodarkę wodno-elektrolitową poprzez:

- hamowanie działania hormonu antydiuretycznego, czyli wazopresyny. Prowadzi to do zwiększonego oddawania moczu i utraty wraz z nim płynów,

- z moczem tracimy ważne dla zdrowia organizmu pierwiastki, takie jak sód, potas czy magnez, może to spowodować zahamowanie równowagi elektrolitowej, co prowadzi do np. osłabienia czy bólów głowy,

- alkohol powoduje wzmożone pocenie się poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych, dochodzi również do przyśpieszenia akcji serca i oddychania, co w konsekwencji przyczynia się do zwiększonej utraty wody przez płuca,

- podrażnienie błony śluzowej żołądka, co może prowadzić do wymiotów. 

W jaki sposób możemy zabezpieczyć się przed skutkami nadmiernego spożycia alkoholu i związanego z nim odwodnienia organizmu? Po pierwsze należy podchodzić rozsądnie do ilości wypijanych trunków oraz dbać o odpowiednią podaż płynów. Pomocne będą również minerały na nawodnienie czy w postaci gotowych preparatów, które możemy zakupić np. w naszej aptece Na83 czy napoje izotoniczne. 

Plusssz Elektrolity + 100% Multiwit x 24 tabletek

POLSKI LEK

14,74 zł

Plusssz Elektrolity +100% Multiwitamina cytryna-mięta x...

POLSKI LEK

13,79 zł

ElectroVit dla diabetyków smak cytrynowy 20 tabletek...

Activlab Sp. z o.o.

10,36 zł

Cukrzyca a odwodnienie organizmu

Grupą osób szczególnie narażonych na odwodnienie organizmu są te, które chorują na cukrzycę. Dzieję się tak dlatego, że podwyższony poziom cukru we krwi powoduje częstsze oddawanie moczu (poliurię). Jest to spowodowane próbą usunięcia nadmiaru glukozy z ustroju. U diabetyków, u których w przebiegu choroby doszło do uszkodzenia nerek (nefropatii cukrzycowej) obserwujemy zmniejszoną zdolność do zatrzymywania wody i elektrolitów.

Niektóre leki mogą prowadzić do zwiększonej utraty płynów, a wraz z nimi elektrolitów. Oto najważniejsze z nich:

- leki moczopędne, stosowane w terapii nadciśnienia, niewydolności mięśnia sercowego czy obrzęków. Zwiększają ilość wydalanego moczu,

- środki przeczyszczające, zwłaszcza stosowane przewlekle,

-  leki przeciwcukrzycowe, np. inhibitory SGLT-2, które zwiększają diurezę, przez co usuwamy z organizmu nadmiar glukozy, ale również sód.

Elektrolity dla osób starszych

Nawadnianie organizmu suplementami powinny rozważyć osoby starsze. Są one szczególnie narażone na odwodnienie ze względu na:

- osłabienie odczuwania pragnienia, które postępuje z wiekiem,

- zmniejszenie ilości wody w organizmie do 45-50 % masy ciała,

- przyjmowanie leków moczopędnych,

- choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, niewydolność mięśnia sercowego,

- osłabienie funkcji nerek,

-pogorszenie zdolności do termoregulacji, należy być szczególnie uważnym podczas upałów.

Stosowanie minerałów na nawodnienie jest wskazane w czasie gorących dni, gdy organizm się intensywnie poci oraz podczas przebywania w klimatyzowanych pomieszczeniach.

Elektrolity - jak je stosować?

Osoby narażone na utratę elektrolitów mogą kontrolować ich poziom za pomocą badań laboratoryjnych. Wszelkie nieprawidłowości należy skonsultować z lekarzem prowadzącym. 

Preparaty na odwodnienie powinny być stosowane zgodnie z wskazaniami. Nie należy przekraczać zalecanej przez producenta ilości do spożycia. Pamiętajmy, że ich nadmiar również może szkodzić.

Jeden z najprostszych napojów elektrolitowych możemy przygotować w domu poprzez zmieszanie wody mineralnej z miodem (źródłem glukozy) oraz solą kuchenną, która dostarczy jonów sodowych i chlorkowych. Musimy jednak wiedzieć, że ciężko jest dobrać tutaj odpowiednie proporcje składników i w momentach kryzysowych lepiej sięgać po przebadane produkty. 

Preparaty z elektrolitami warto stosować w sytuacjach zwiększonej utraty płynów i minerałów. Pozwoli to zapobiec odwodnieniu i zaburzeniu gospodarki wodno-elektrolitowej. To prosty sposób by szybko zregenerować organizm i zachować zdrowie. Uzupełnienie jonów takich jak sodowe, potasowe czy magnezowe, pozwoli zapobiec skurczom, osłabieniu, bólom głowy i zmęczeniu, które mogą się pojawić w przypadku niedoborów wody i elektrolitów w organizmie. Gotowe preparaty, dostępne do zakupienia w aptekach, są bezpieczne i zapewniają szybkie uzupełnienie utraconych soli. Ich duże zróżnicowanie pozwoli na dobranie najbardziej odpowiedniego suplementu dla danej potrzeby. 

Bibliografia dostępna u autora

Mgr farm. Marcin Chowaniec