Na czczo czy po jedzeniu?

Znajomość wzajemnego oddziaływania między lekami a pożywieniem jest bardzo ważna. Ogólnie można powiedzieć, że zażycie leku razem z jedzeniem opóźnia jego działanie, jednak jest to ogromne uproszczenie. Istotne jest nie tylko to czy lek przyjmujemy na czczo czy po jedzeniu. Niektóre leki są szczególnie wrażliwe na pewne pokarmy. Ich niewłaściwe połączenie może sprawić, że leczenie będzie nieskuteczne. Z drugiej strony istnieją korzystne kombinacje leków z jedzeniem, które poprawiają efekty terapii.

Przyjrzyjmy się więc przykładom kilku popularnych leków i temu jak pożywienie wpływa na ich skuteczność.

Leki przyjmowane bez jedzenia

Można powiedzieć, że te leki nie lubią konkurencji. Wolą przebywać w przewodzie pokarmowym same. Wszelkie składniki żywności, takie jak witaminy, minerały, tłuszcze czy białka tylko przeszkadzałyby im we wchłanianiu się do organizmu. Takie leki przyjmuje się na czczo lub na pusty żołądek. Czy „na czczo” i „na pusty żołądek” to nie to samo? Okazuje się, że nie. Jeżeli jesteśmy na czczo, oznacza to, że ostatni posiłek zjedliśmy ok. 12 godzin temu. W praktyce najczęściej jesteśmy na czczo rano, po przespaniu całej nocy bez jedzenia. Co do pustego żołądka, przyjmuje się, że jest to stan 2 godziny przed posiłkiem lub 2 godziny po posiłku.

Jednym z najbardziej jaskrawych przykładów negatywnego wpływu pokarmu na wchłanianie leków są tzw. bisfosfoniany, stosowane w leczeniu osteoporozy. Leki z tej grupy w postaci tabletek (pod nazwami takimi jak Bonviva, Nucodran, Ostenil 70 czy Ostolek) przyjmuje się raz na tydzień lub raz na miesiąc, rano na czczo. Tabletkę można popić wyłącznie czystą wodą (np. przegotowaną) i niczym innym. W grę nie wchodzi nawet woda mineralna, gdyż zawarte w niej minerały mogłyby zablokować wchłanianie leku. Godzinę po przyjęciu leku nie wolno nic zjeść ani wypić (poza czystą wodą).

Pantoprazol – popularny lek „na zgagę” musi być przyjmowany na co najmniej godzinę przed śniadaniem, aby zapewnić prawidłowe wchłanianie leku. Podobny odstęp należy zachować w przypadku lewotyroksyny, używanej w leczeniu niedoczynności tarczycy (Euthyrox, Letrox). Dodatkowo trzeba uważać na kawę, którą można wypić godzinę po zażyciu leku, oraz na soki grejpfrutowy, jabłkowy, pomarańczowy, których można się napić dopiero po 4 godzinach. Wchłanianie lewotyroksyny zaburza także dieta bogata w soję.

Leki przyjmowane z jedzeniem

Zalecenie przyjmowania leku z jedzeniem może wynikać z tego, że poprawia ono wchłanianie leku lub osłania przewód pokarmowy przed działaniami niepożądanymi leku. 

Furagina, lek stosowany na bakteryjne zakażenie dolnych dróg moczowych, najlepiej wchłania się z posiłkiem bogatym w białko, np. mięsem kurczaka, nabiałem (tabletkę można rozkruszyć i zmieszać z mlekiem). Z posiłkiem najlepiej przyswaja się też itrakonazol – lek przeciwgrzybiczy używany np. leczeniu grzybicy paznokci.

Preparaty żelaza sosowane w leczeniu anemii gorzej wchłaniają się w obecności pokarmu, zwłaszcza bogatego w błonnik, ale czasem zaleca się ich stosowanie razem z jedzeniem aby złagodzić działania niepożądane, takie jak zaparcia czy nudności. Wchłanianie żelaza poprawia natomiast witamina C.

Na jakie produkty spożywcze zwrócić szczególną uwagę?

Szczególnie często na działanie leków mogą wpływać soki owocowe, zwłaszcza grejpfrutowy, ale także jabłkowy, pomarańczowy, sok z pomelo czy z granatu. Kolidować z lekami mogą także produkty mleczne, bogate w błonnik, kawa i herbata.

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ Z NASZEGO NAJNOWSZEGO ARTYKUŁU>>>>  KTÓRE WITAMINY I MINERAŁY RANO A KTÓRE WIECZOREM? 

Witaminy i minerały, rano czy wieczorem? | Apteka Na 83

Pamiętaj!

Najbezpieczniej jest popijać leki zwykłą wodą. Staraj się unikać popijania ich kawą, herbatą, sokami, a szczególnie alkoholem. Mieszanie leków z gorącymi napojami też nie jest dobrym pomysłem. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości czy swój lek powinieneś przyjmować z posiłkiem czy nie, przeczytaj ulotkę albo zapytaj lekarza lub farmaceutę.

Będzie nam niezmiernie miło, jeśli polubisz nasz post na Facebooku i Instargamie. Dziękujemy!

Źródła

1. Tuszyński, P. K. (red). (2019). Zeszyty apteczne: Interakcje leków z żywnością i alkoholem (I). opieka.farm sp. z o.o.

2. ChPL Bonviva

3. ChPL Contix

4. ChPL Euthyrox

5. ChPL Furaginum Teva

6. ChPL Itragen

7. ChPL Ascofer