Nikotynowa terapia zastępcza, brzmi świetnie, ale czy działa?

Rzucenie palenia papierosów dla większości palaczy jest niełatwym wyzwaniem. Zwłaszcza, że wciąż wiele osób uważa, że jedyną bronią w walce z nałogiem jest silna wola. Jednak w rzeczywistości niewielu ludzi potrafi rozstać się z papierosami bez żadnej pomocy. Tymczasem rzucenie palenia jest kluczem do zdrowia dla osób dotychczas palących. W tak ważnej sprawie warto skorzystać z każdej dostępnej pomocy. Na szczęście współczesna medycyna ma dla palaczy kilka opcji. Jedną z tych opcji jest tzw. nikotynowa terapia zastępcza, a więc leki zawierające nikotynę.

Czym się strułeś, tym się lecz? Niezupełnie.

Zaraz, zaraz, ludziom uzależnionym od papierosów, a więc od nikotyny, podajemy leki z nikotyną? – mógłby ktoś zapytać. Żeby to wyjaśnić, musimy poznać kilka faktów. Nikotyna rzeczywiście odpowiada za uzależniające działanie papierosów. Jest też substancją najczęściej kojarzoną z dymem tytoniowym, chociaż oprócz nikotyny zawiera on tysiące innych związków chemicznych. I to właśnie te związki, takie jak benzopiren, tlenek węgla czy ołów, odpowiadają za katastrofalny wpływ dymu tytoniowego na zdrowie człowieka. W porównaniu z nimi nikotyna jest zupełnie nieszkodliwa. Można ją porównać do kawałka sera w pułapce na myszy – sam w sobie nieszkodliwy, przyciąga jednak do śmiertelnego niebezpieczeństwa. Wspomniane leki dostarczają czystą, nieszkodliwą nikotynę, która zaspokaja głód uzależnionego od niej organizmu. Dzięki temu chęć sięgnięcia po papierosa jest dużo słabsza, a przyjmowane dawki nikotyny stopniowo zmniejsza się, aż do całkowitego odzwyczajenia od niej organizmu. 

Brzmi świetnie, ale czy działa?

Okazuje się, że leki zawierające nikotynę są jedną z najskuteczniejszych form wsparcia dla osób walczących z nałogiem palenia papierosów.1 Są to preparaty z serii Niquitin i Nicorette - powszechnie dostępne w aptekach, gdzie można je kupić bez recepty. Występują w wielu postaciach, z których najpopularniejsze to plastry i gumy do żucia, ale oprócz nich dostępne są także tabletki i pastylki do ssania oraz spray do stosowania w jamie ustnej. Poszczególne leki różnią się też dawkami nikotyny. Dzięki temu możemy indywidualnie dopasować lek do swoich preferencji czy siły uzależnienia. 

Plaster, pastylka, a może guma do żucia?

Warto podkreślić, że wszystkie postacie leków z nikotyną są tak samo skuteczne.2 Dlatego wybór odpowiedniej formy dostarczania nikotyny powinien zależeć od naszych preferencji. Na przykład osoby noszące aparaty ortodontyczne lub protezy mogą zamiast gum stosować pastylki, a osoby dużo i często mówiące, np. nauczyciele, plastry. Wybór konkretnej dawki preparatu zależeć będzie od tego jak silnie dana osoba jest uzależniona. W przypadku osób bardzo silnie uzależnionych możliwe jest zastosowanie dwóch postaci leku jednocześnie, a więc plastra i np. gum do żucia. 

Jak zwiększyć skuteczność leków?

Po pierwsze trzeba sobie zdać sprawę z tego, że nie są to cudowne leki, które po jednym dniu sprawią, że nigdy więcej nie spojrzymy na papierosa. Co więc możemy zrobić, aby maksymalnie wykorzystać potencjał leków z nikotyną? Przede wszystkim należy przestrzegać zaleconego dawkowania. W początkowym etapie może to być nawet kilkanaście gum czy pastylek na dobę, a więc praktycznie jedna co godzinę. Czas trwania terapii może wynieść nawet kilka miesięcy.3

Kolejną ważną kwestią jest odpowiednie stosowanie leku pozwalające ograniczyć ilość działań niepożądanych. Plastry należy naklejać w odpowiednich miejscach, aby uniknąć podrażnienia skóry. Natomiast gumy powinno rzuć się powoli, sposobem opisanym w ulotce – pozwoli to zmniejszyć ilość  połkniętej nikotyny, która słabo wchłania się z żołądka, a dobrze z jamy ustnej. Połknięta nikotyna może wywoływać zgagę lub czkawkę.3

Pamiętaj, że o szczegółowe porady dotyczące doboru leku i jego stosowania można poprosić lekarza lub farmaceutę. Warto też zachować ulotki dołączone do leków. Dzięki temu zawsze można przypomnieć sobie ważne informacje o leku.

Źródła

1. Cahill K, Stevens S, Perera R, Lancaster T. Pharmacological interventions for smoking cessation: An overview and network meta-analysis. Cochrane Database Syst Rev. 2013;2013(5). doi:10.1002/14651858.CD009329.pub2

2. Lindson N, Chepkin SC, Ye W, Fanshawe TR, Bullen C, Hartmann-Boyce J. Different doses, durations and modes of delivery of nicotine replacement therapy for smoking cessation. Cochrane Database Syst Rev. 2019;(4). doi:10.1002/14651858.CD013308

3. McNeil AB. Nicorette guma do żucia - charakterystyka produktu leczniczego. 2013.