Wzdęcia - jakie są najczęstsze przyczyny tego problemu?

Wzdęcia są przypadłością, która dotyczy wielu pacjentów szukających porady czy to w aptece stacjonarnej, czy w Internecie. Zanim zadamy sobie pytanie „co na wzdęcia?”, musimy zrozumieć, czym one są i jakie mogą być przyczyny ich występowania. Leczenie objawowe przynosi skutek, jakim jest ulga w dolegliwościach, jednak nie eliminuje przyczyny. A to może prowadzić do nawrotów.

Najprostszą definicją wzdęć jest ta, która mówi o nich jako o subiektywnym poczuciu nadmiernego nagromadzenia gazów w jamie brzusznej. Mogą pojawić się też takie objawy jak:

·       ból brzucha,
·       odczucie pełności, rozpierania i „przelewania się” w jamie brzusznej,
·       odbijanie się,
·       paradoksalnie częste wydalanie gazów,
·       powiększenie obwodu brzucha,
·       poczucie dyskomfortu.

Niepokojące objawy – kiedy do lekarza?

Jakie mogą być przyczyny wzdęć? Większość z nich jest łagodna, zwłaszcza jeśli nie towarzyszą im dodatkowe, niepokojące nas symptomy. Szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na takie objawy jak:

·       wzdęcia są częste i bolesne,

·       brak poprawy mimo stosowania domowych sposób i leków na wzdęcia bez recepty,

·       pojawienie się gorączki, wymiotów czy biegunki.

W takich sytuacjach najlepiej jest skonsultować się z lekarzem i podjąć wraz z nim decyzje dotyczące dalszej diagnostyki.

Najczęstsze przyczyny wzdęć

Wzdęcia najczęściej będą spowodowane przez:

·       nieodpowiednią dietę i złe nawyki pokarmowe, nietolerancje poszczególnych składników pokarmów i alergie na nie, co prowadzi do złego trawienia i zalegania treści pokarmowej w jelitach,
·       szybki tryb życia i związany z nim stres,
·       nieprawidłową budowę układu pokarmowego,
·       zaparcia,
·       zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego,
·       stosowane leki (niesteroidowe leki przeciwzapalne, niektóre leki kardiologiczne, środki przeczyszczające, statyny, leki przeciwskurczowe, opioidy, takie jak morfina czy tramadol, leki przeciwdepresyjne, antybiotyki, leki przeciwcukrzycowe) czy choroby żołądka i jelit (zespół jelit drażliwego, SIBO),zmiany w składzie mikroflory bakteryjnej.

Nadmierna produkcja gazów może być wynikiem procesów fermentacyjnych zachodzących w jelitach przy udziale bakterii tam bytujących. Niestrawione lub źle strawione resztki pokarmów docierają do jelit, w których mogą zalegać, wtedy zostają (w uproszczeniu) przekształcone przez bakterie w gazy, takie jak wodór, metan i dwutlenek węgla, a czasami również powstaje siarkowodór, który odpowiada za nieprzyjemny zapach.

Należy też pamiętać o tym, że np. podczas żucia gumy, duża ilość powietrza może dostawać się do przewodu pokarmowego. Należy także unikać nadmiernego spożycia napojów gazowanych.

Co na wzdęcia? Pierwsze kroki

Zawsze przy wstępnej ocenie każdego problemu z naszym zdrowiem dobrze jest się dogłębnie zastanowić nad tym, co nas trapi. Dobre funkcjonowanie naszego organizmu powinno być dla nas priorytetem. Przy występowaniu wzdęć warto zacząć od prostych metod radzenia sobie z nimi.

Bisacodyl vp 5mg x 30 tabletki dojelitowe

ICN POLFA RZESZÓW S.A.

16,41 zł

LEK OTC

Carbo medicinalis VP 0,3g x 20 tabletek

BAUSCH HEALTH IRELAND...

17,95 zł

Debutir Forte 300 mg x 60 kapsułek

ZAKŁADY FARMACEUTYCZNE...

51,00 zł

Rola diety i nawyków żywieniowych

Należy po pierwsze zrewidować nasze nawyki żywieniowe i zadbać o zdrową dietę. Ale musimy pamiętać też o tym, że np. nadmiar błonnika może również paradoksalnie wywoływać wzdęcia. Osoby z nietolerancjami wszelkiego rodzaju muszą unikać tych produktów, których spożycie może wywołać u nich dyskomfort. Obecnie mamy spory wybór produktów dla osób z alergiami i nietolerancjami pokarmowymi (takie jak pieczywo czy słodycze bezglutenowe).

Ciekawie prezentują się tutaj mleko i jego przetwory oznaczone jako „bez laktozy” – w rzeczywistości w trakcie procesu produkcyjnego została do nich dodana laktaza, która jest niczym innym jak enzymem ułatwiającym nam trawienie laktozy. Co interesujące, w aptece możemy kupić preparaty na trawienie zawierające ten enzym, które należy przyjmować w trakcie posiłku, który może zawierać laktozę.

Preparaty enzymatyczne i simetikon

Przy wzdęciach spowodowanych zaburzeniami pracy układu pokarmowego pomocne mogą być enzymy trawienne (trzustkowe) dostępne w postaci leków na wzdęcia bez recepty. W ich składzie znajdziemy pankreatynę, czyli wyciąg z trzustek wieprzowych zawierający lipazę, amylazę i proteazę, które ułatwiają trawienie tłuszczy, cukrów i białek.

Przy zaparciach i biegunkach należy wyeliminować ich pierwotną przyczynę, która często leży również w nieprawidłowej diecie. Wtedy ulgę przyniosą nam suplementy na problemy trawienne zawierające wyciągi ziołowe.

Podstawowym środkiem dostępnym bez recepty na wzdęcia jest simetikon. Pamiętajmy jednak, że nie działa on na przyczyny, a jedynie leczy objawy. Jednak jest w tym skuteczny, gdyż rozbija pęcherzyki gazów na mniejsze, co ułatwia ich usunięcie z organizmu.

Stres jako czynnik wywołujący wzdęcia

Jedną z częściej spotykanych przyczyn wzdęć jest stres. Powoduje on:

·       zaburzenia pracy jelit, które mogą pracować wolniej lub szybciej, dochodzi do zalegania treści pokarmowej i jej fermentacji,
·       szybszy oddech i połykanie powietrza,
·       zaburzenia trawienia – w sytuacjach stresowych dochodzi do zmniejszenia wydzielania enzymów trawiennych i żółci, co znowu może prowadzić do fermentacji źle strawionego pokarmu,
·       zmiany mikroflory jelitowej,
·       nasilenie odczuwania dyskomfortu w jamie brzusznej.

Jak widzimy, jest to spory problem, który związany jest z wieloma procesami w naszym organizmie. Dlatego tak ważne jest znalezienie sposobu na radzenie sobie ze stresem. Pomocne mogą być ćwiczenia relaksacyjne, medytacja i mindfulness. Wprowadzenie aktywności fizycznej do codziennego planu dnia wspomoże również prawidłową perystaltykę jelit. Ćwiczenie jogi. Doraźnie możemy zastosować preparaty na trawienie i wzdęcia w postaci herbatek ziołowych zawierających zioła takie jak mięta, koper, rumianek i inne o działaniu łagodzącym na układ pokarmowy.

Wzdęcia jako skutek uboczny leków

Jeżeli uczucie pełności w jamie brzusznej spowodowane jest farmakoterapią schorzenia, na które cierpimy, to należy skonsultować się z lekarzem. Jeżeli skutki uboczne są bardzo uciążliwe dla pacjenta i istnieje taka możliwość, to lekarz może dokonać zmiany terapii.

Jak skutecznie radzić sobie ze wzdęciami?

Sposobów na wzdęcia jest wiele. Mamy różnorodne możliwości radzenia sobie z nimi, w zależności od przyczyn, jakie je wywołały. Domowe metody, suplementy na problemy trawienne czy leki na wzdęcia przyniosą ulgę w przypadku łagodnych dolegliwości. W razie wszelkich wątpliwości warto skonsultować się z farmaceutą, który doradzi odpowiedni schemat postępowania.

Bibliografia dostępna u autora

Mgr farm. Marcin Chowaniec