Witamina B12 na co pomaga? Poznaj 20 mało znanych faktów

O witaminie B12 rzadko mówi się w kontekście innym niż wegetarianizm/weganizm. Tymczasem , to jedna z najważniejszych dla ludzkiego ciała witamin z gr B. Przygotowałam dla Ciebie zestaw 20 faktów na temat witaminy B12, których prawdopodobnie nie znałaś/znałeś.

1. Witamina B12 występuje wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego. To wyjątek wśród witamin. Wbrew temu, co przeczytasz w Internecie nie znajdziesz jej w algach czy tofu.

2. Algi i produkty sojowe fermentowane zawierają nieaktywne analogi witaminy B12, które w badaniu stężenia witaminy B12 w krwi mogą udawać B12 i sztucznie zawyżać wyniki. Dlatego osoby suplementujące witaminę B12 z powodu niedoboru czy weganie i wegetarianie nie powinni przyjmować suplementów z algami (np. spirulina).

3. Niewielkie ilości witaminy B12 produkują bakterie zamieszkujące jelito grube. Jednak ilości te są niewystarczające, by pokryć zapotrzebowanie człowieka.

4. Witaminę B12 powinni suplementować nie tylko weganie/wegetarianie. Warto, by przyjmowały ją także osoby starsze, u których spada wydzielanie soków trawiennych i aktywność wydzielnicza żołądka. Przyczynia się to do zmniejszania wchłaniania witaminy B12 z pożywienia.

5. Witaminę B12 najczęściej suplementuje się w 2 formach chemicznych: cjanokobalamina lub metylokobalamina. Cjanokobalamina jest najczęściej spotykana w suplementach i jest formą stabilną chemicznie. Metylokobalamina, choć mniej stabilna jest wskazana dla osób z zaburzeniami metylacji (np. w wyniku mutacji MTHFR) i zbyt wysokim stężeniem homocysteiny.

6. Homocysteina nazwana jest cholesterolem XXI wieku, gdyż jej wysokie stężenie znacząco zwiększa ryzyko chorób układu krążenia. Witamina B12 jest niezbędna do usuwania nadmiaru homocysteiny. Jej wysoki poziom pośrednio może świadczyć o niedoborze witaminy B12.

7. Na niedobory witaminy B12 mocno narażone są osoby stosujące leczenie metforminą. Metformina to związek wykorzystywany w terapii insulinooporności i cukrzycy typu 2. Jeśli przyjmujesz leki, takie jak Siofor, Metformax, Glucophage, to pamiętaj, by raz na pół roku sprawdzić całkowite stężenie witaminy B12 we krwi.

8. Niedobór witaminy B12 może wynikać także ze zniszczenia komórek żołądka produkujących tzw. czynnik IF. Czynnik IF tworzy z witaminą B12 kompleks i dopiero w takim połączeniu witamina ta może zostać wchłonięta. Czasem zdarza się jednak, że komórki okładzinowe żołądka wydzielające czynnik IF są atakowane przez ludzki układ odpornościowy. Wtedy również dochodzi do niedoborów witaminy B12.

9. W sytuacji zniszczenia komórek okładzinowych żołądka, które produkują czynnik IF suplementuje się witaminę B12 w dużych dawkach, które wchłaniają się bez udziału IF. Jednak proces ten jest znacznie mnie wydajny.

10. Witamina B12 jest magazynowana w wątrobie. Każdy z nas ma inny jej zapas. U jednej osoby wystarczy on nawet na 6 lat, u innej tylko na kilka miesięcy. Dlatego witaminę B12 na diecie wegańskiej/wegetariańskiej należy suplementować od samego początku.

11. Dobrym, dodatkowym źródłem witaminy B12 na diecie bez produktów pochodzenia zwierzęcego jest żywność w nią wzbogacana np. napoje roślinne (np. sojowe).

12. Niedobór witaminy B12 jest przyczyną powstawania niedokrwistości tzw. megaloblastycznej. Oznacza to, że krwinki czerwone stają się bardzo duże i mają problem z „przeciśnięciem” się przez wąskie naczynia krwionośne. Z tego powodu nie wszystkie części ciała mogą czerpać składniki odżywcze z krwi.

13. Chcąc potwierdzić niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 warto w morfologii zwrócić uwagę na parametr MCV, który informuje o średniej objętości czerwonych krwinek. Podwyższony MCV świadczy o tym, że krwinki są za duże, co może pośrednio świadczyć o niedoborze B12.

14. Podwyższone MCV jest jednak późnym objawem niedoboru witaminy B12, dlatego znacznie lepiej jest regularnie sprawdzać stężenie witaminy B12 we krwi (szczególnie w sytuacji narażenia na niedobór).

15. W przypadku niedokrwistości, poza witaminą B12 warto sprawdzać także poziom kwasu foliowego i witaminy B6 – witamin, które również biorą udział w procesie krwiotwórczym.

16. Witamina B12 ma bardzo duże znaczenie w regulowaniu nastroju i poprawie sprawności intelektualnej. Jej niedobory bardzo często towarzyszą chorobie Alzheimera. Dlatego tak istotne jest, by kontrolować jej stężenie u osób starszych.

17. Do nieprawidłowego wchłaniania witaminy B12 przyczyniają się także choroby jelit: choroba Crohna czy celiakia, która prowadzi do zaniku kosmków jelitowych.

18. Dość charakterystycznym objawem niedoboru witaminy B12 jest pieczenie języka.

19. Na niedobór witaminy B12 narażona są także osoby nadużywające alkoholu oraz palące papierosy. Obie używki zwiększają zapotrzebowanie na B12.

20. Suplementów witaminy B12 nie należy łączyć z suplementacją dużymi dawkami witaminy C, które mogą zmniejszyć przyswajanie witaminy B12.

Bibliografia:

• Iwona Kibil, Wege – dieta roślinna w praktyce, wydawnictwo PZWL;

• Osvaldo P Almeida, Andrew H Ford, Leon Flicker, Systematic review and meta-analysis of randomized placebo-controlled trials of folate and vitamin B12 for depression, Int Psychogeriatr. 2015 May;27(5):727-37. doi: 10.1017/S1041610215000046. Epub 2015 Feb 3.

• Dong-Mei Zhang, Jian-Xin Ye, Jun-Shan Mu, Xiao-Ping Cui, Efficacy of Vitamin B Supplementation on Cognition in Elderly Patients With Cognitive-Related Diseases, J Geriatr Psychiatry Neurol. 2017 Jan;30(1):50-59. doi: 10.1177/0891988716673466. Epub 2016 Oct 17.