Lewoskrętna witamina C – moda czy warto?

Lewoskrętna witamina C to według internetowych szamanów panaceum na schorzenia przeróżne, od przeziębienia po raka. Tylko czy ona w ogóle istnieje?

Sucha woda, drewniane żelazo, lewoskrętna witamina C - prawda, czy mit?

Witamina C lewoskrętna - czy istnieje? Ale jak to? Przecież przeczytać można o niej w Internecie, usłyszeć w reklamie. Cóż, skuteczny marketing to prawdziwa potęga. Skąd więc wzięła się „lewoskrętna witamina C”? Aby to wyjaśnić, najpierw musimy liznąć troszkę chemii organicznej (na szczęście nie dosłownie). Budowa cząsteczki organicznej, jaką jest witamina C, może być charakteryzowana przez kilka parametrów. Są to m.in. konfiguracja względna oznaczana wielkimi literami L lub D (określająca ułożenie atomów w cząsteczce) oraz skręcalność optyczna oznaczana symbolami (-) i (+) lub l i d (określająca kierunek skręcania płaszczyzny światła spolaryzowanego). To właśnie skręcalność optyczna określa czy dany związek jest lewoskrętny, czy prawoskrętny. Lewoskrętny oznacza się symbolem (-) lub l, a prawoskrętny (+) lub d. Prawidłowa chemiczna nazwa witaminy C to kwas L-(+)-askorbinowy. Duża litera L w nazwie nie odnosi się jednak do skręcalności optycznej, a do konfiguracji względnej. Jak można się domyślić, zapewne ktoś kiedyś pomylił duże L z małym l i w ten oto sposób powstała mityczna „lewoskrętna” witamina C. Tymczasem jeśli popatrzymy na nazwę chemiczną witaminy C, zauważymy tam symbol (+). Oznacza to ni mniej, ni więcej, że prawdziwa witamina C jest… prawoskrętna. Oczywiście natura lubi równowagę, więc oprócz kwasu L-(+)-askorbinowego istnieje także kwas D-(-)-askorbinowy, który rzeczywiście jest lewoskrętny. Niestety nie możemy nazwać go witaminą, gdyż z powodu nieco innej budowy, nasz organizm nie jest w stanie go wykorzystać. 

Witamina C – naturalna czy syntetyczna?

W powszechnej opinii wszystko, co naturalne jest lepsze. Czy w przypadku witaminy C rzeczywiście tak jest? I tak, i nie. Tak, bo dostarczanie witaminy C razem z dietą pozwala dostarczyć do organizmu także innych ważnych substancji. Ale nie, w tym sensie, że witamina C naturalna niczym nie różni się od witaminy C wyprodukowanej w laboratorium – to takie same cząsteczki o takim samym działaniu na nasz organizm i takiej samej przyswajalności. Pamiętajmy jednak, że jeżeli mamy do wyboru zaspokojenie zapotrzebowania naszego organizmu na witaminy poprzez zbilansowaną dietę lub poprzez suplementację, zawsze najpierw warto spróbować zbilansowanej diety. Dobrymi naturalnymi źródłami witaminy C są acerola, owoce róży, natka pietruszki, papryka czy kiwi.

Witamina C a przeziębienie

Witamina C działa przeciwutleniające, bierze udział w syntezie kolagenu oraz zwiększa wchłanianie żelaza. Jednak najczęściej witamina C jest kojarzona ze wzmacnianiem odporności i zwalczaniem przeziębienia. Jak się to ma do rzeczywistości? Przeprowadzone do tej pory badania wykazały, że przyjmowanie witaminy C niezbyt chroni przed przeziębieniem. Wyjątkiem były badania na sportowcach, u których rzeczywiście witamina C zmniejszyła liczbę zachorowań na przeziębienie. Prawdopodobnie osoby intensywnie ćwiczące mają większe ryzyko niedoboru witaminy C, dlatego suplementacja dała pozytywny efekt. Jeśli chodzi o skracanie czasu trwania choroby, według badań suplementacja witaminy C skracała przeziębienie średnio o ok. 1 dzień. Warto zauważyć, że efekt był wyraźniejszy w przypadku dzieci niż dorosłych., zwłaszcza jeśli podawano dzieciom 1000 – 2000 mg witaminy C dziennie. Zażywanie witaminy C, by zapobiec przeziębieniu lub w czasie jego trwania, może nie przynieść spodziewanych rezultatów, ale ponieważ jest stosunkowo bezpieczne, można je zastosować w rozsądnych granicach, np. do 2 g dziennie.

Jaką formę witaminy C wybrać?

Witaminę C można spotkać w różnych postaciach. Jako najzwyklejszy kwas askorbinowy lub jego sole, a także w połączeniu z bioflawonoidami lub liposomami. Czy któraś  z form ma jakąś wyraźną przewagę nad innymi? Okazuje się, że niekoniecznie. Jedynie w przypadku witaminy C z bioflawonoidami niektóre badania wskazują, że może ona być lepiej przyswajalna. 

Osoby będące na diecie niskosodowej lub niskopotasowej muszą uważać na przyjmowanie dużych ilości preparatów zawierające sole kwasu askorbinowego, czyli askorbiniany sodu lub potasu.  

Podobnie w przypadku preparatów z witaminą C o przedłużonym uwalnianiu nie stwierdzono, aby były korzystniejsze niż zwykłe tabletki lub kapsułki.

Źródła

1. Marta Ogorzałek, Czy witamina C jest skuteczna w leczeniu i profilaktyce infekcji? [Q&A], Portal opieka.farm (https://opieka.farm/pytania/czy-witamina-c-jest-skuteczna-w-leczeniu-i-profilaktyce-infekcji-qa/) [dostęp: 25 maja 2021]

2. Emilia Blaski, Biodostępność witaminy C: kwas, sole, estry i preparaty o przedłużonym uwalnianiu, Portal opieka.farm (https://opieka.farm/preparaty/biodostepnosc-witaminy-c/) [dostęp: 25 maja 2021]

3. Vitamin C | Linus Pauling Institute | Oregon State University. Dostęp 27 maja, 2021, from https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-C#food-sources