Aronia – właściwości zdrowotne, które warto docenić

Z czym kojarzy Ci się aronia? Jakie ma działanie? Być może nic konkretnego nie przychodzi Ci do głowy, ale z pewnością masz jedno skojarzenie – zdrowie. Owoce aronii w postaci nalewki, dżemu czy soku były stosowane przez nasze babcie, by wzmocnić organizm. Czy słusznie?

Okazuje się, że tak! Literatura naukowa dostarcza przekonujących danych o skuteczności aronii we wspomaganiu leczenia chorób wynikających z przewlekłego stanu zapalnego, w obniżaniu ciśnienia krwi czy stężenia cholesterolu, a także w zmniejszaniu ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych (cukrzyca typu 2, niektóre nowotwory). Włączenie aronii – owocu bogate w witaminy, minerały, błonnik pokarmowy i silne polifenole to prosty sposób, by na co dzień wspomagać funkcjonowanie organizmu.

Na co pomaga aronia? Polifenole w aronii

Być może słyszałaś/eś określenie polifenole i wiesz, że „robią coś dobrego dla ciała”, jednak nie do końca wiesz, czym one są. Polifenole to duża grupa związków organicznych, które decydują o wysokiej bioaktywności owoców aronii, a mówiąc po ludzku o wysokiej skuteczności w zapobieganiu chorobom. Polifenole zalicza się do przeciwutleniaczy (inaczej antyoksydantów).

W roślinach polifenole pełnią funkcje ochronne przed owadami, grzybami czy promieniami słonecznymi (polifenole często są ciemnymi barwnikami). Jedząc aronię bogatą w polifenole trochę „na gapę” korzystasz z właściwości tych związków. Polifenole można podzielić na flawonoidy (np. antocyjany) i kwasy fenolowe.

Flawonoidy (w aronii głównie antocyjany) i kwasy fenolowe (w aronii głównie kwas chlorogenowy), są wrażliwe na działanie czynników zewnętrznych, takich jak światło, tlen i wysoka temperatura, dlatego przetworzona (np. w formie dżemu) aronia będzie zawierała nawet połowę mniej polifenoli niż owoc świeży.

Innym problemem jest biodostępność polifenoli z aronii, czyli to, ile z tych związków faktycznie trafi do twojego krwiobiegu i razem z krwią do narządów. Otóż okazuje się, że wspomniana biodostępność jest w owocach aronii stosunkowo niska. Z tego powodu coraz częściej podkreśla się korzyści wynikające z suplementacji ekstraktu z aronii. Przy zastosowaniu odpowiednich technik kapsułkowania można ograniczyć niestabilność i niską biodostępność polifenoli.

Aronia – właściwości owoców

Musisz mieć świadomość, że aronia, choć ma liczne, korzystne właściwości dla organizmu nie jest uniwersalnym lekiem na wszystko. Bazą zdrowego stylu życia wciąż pozostaje całokształt diety, która, gdy jest urozmaicona i zbilansowana może być uzupełniona w aronię. Samo picie sok z aronii bez zmian w nawykach żywieniowych, bez regularnej aktywności fizycznej nie przyniesie znaczących zmian w stanie zdrowia czy wynikach badań.

Stres oksydacyjny a aronia

Stres oksydacyjny wynikający z przewagi reaktywnych, uszkadzających komórki wolnych rodników tlenowych nad przeciwutleniaczami stoi u podłoża dużej części chorób cywilizacyjnych. Wolne rodniki utleniają – uszkadzają, a przeciwutleniacze zapobiegają temu uszkodzeniu. Organizm ma silne, wewnętrzne mechanizmy przeciwutleniające, ale dostarczając przeciwutleniacze z zewnątrz (np. w postaci polifenoli z aronii) możesz wspierać procesy naprawcze w organizmie.

Owoce aronii mają wysoki potencjał przeciwutleniający, wyższy niż większość surowych warzyw i owoców. Sok z aronii ma silniejsze właściwości antyoksydacyjne niż sok z żurawiny, z jagód czy z ciemnych winogron.

O sile przeciwutleniającej świadczy także wyznaczany doświadczalnie współczynnik ORAC. Spośród owoców jagodowych wyższy ORAC od aronii mają tylko jeżyny, czarna jagoda i owoce dzikiej róży.

Jak to się może przełożyć na codziennie funkcjonowanie? Regularne spożywanie aronii, jej przetworów lub suplementów z ekstraktem z aronii sprawia, że szybciej się regenerujesz po męczącym dniu czy intensywnym treningu. W badaniach wykazano, że grupa wioślarzy, która piła sok z aronii (150 ml dziennie) wykazywała lepsze wyniki w teście wysiłkowym, co połączono z mniejszym powysiłkowym uszkodzeniem czerwonych krwinek, które transportują krew i składniki odżywcze ułatwiając regenerację.

Aronia i jej wpływ na stan zapalny

Stres oksydacyjny to nie tylko abstrakcyjne, bo niewidoczne gołym okiem wolne rodniki. Wzmożony stres oksydacyjny przekłada się na ciągły stan zapalny o niskim nasileniu, który leży u podłoża chorób takich jak:

·        cukrzyca typu 2,

·        stłuszczenie wątroby,

·        choroba Parkinsona i Alzheimera,

·        astma,

·        miażdżyca,

·        depresja,

·        niektóre nowotwory (wątroby, płuc, prostaty)

Również otyłość z punktu widzenia medycznego jest przewlekłym stanem zapalnym, który wynika z prozapalnej aktywności hormonalnej tkanki tłuszczowej. Aronia moduluje działanie układu immunologicznego i ogranicza reakcję zapalną łagodząc przebieg wspomnianych chorób.

Wykazano to między innymi w badaniach nad osobami, które przeszły zawał serca. Wprowadzenie ekstraktu z aronii skutkowało zmniejszonym stężeniem prozapalnym cytokin, co przekładało się na szybszy powrót do zdrowia.

Inną niesamowitą właściwością aronii jest fakt, że może ona wpływać na ekspresję genów, które odpowiadają za produkcję białek nasilających stan zapalny w organizmie ludzkim. Ekspresję można wytłumaczyć jako włączanie genów, a geny aktywują produkcję białek prozapalnych. Aronia potrafi ten proces wyciszyć.

Aronia w chorobach serca

Owoce aronii wykazują właściwości obniżające poziom cholesterolu ogólnego i trójglicerydów we krwi. Dodatkowo w badaniach obserwuje się wzrost frakcji cholesterolu HDL, który ty prawdopodobnie znasz pod potoczną nazwą „dobry cholesterol”.

Regularne spożywanie owoców świeżej aronii, soku z aronii lub ekstraktu z owoców zwiększa także stężenie tlenu azotu. To związek, który „rozluźnia” twoje naczynia krwionośne i obniża ciśnienie tętnicze krwi.

Aronia – przeciwskazania i interakcje z lekami

Regularne spożywanie aronii nie niesie ze sobą ryzyka efektów ubocznych, ale owoc ten może modyfikować działanie niektórych leków.

Owoc aronii wpływa na obniżenie stężenie cukru we krwi, co jest kolejnym jego plusem i czynnikiem zapobiegającym rozwojowi cukrzycy typu 2. Jednak właściwość ta może się okazać kłopotliwa, gdy przyjmujesz leki obniżające stężenie glukozy.

Jednoczesne przyjmowanie tych leków i aronii (w różnych postaciach) może doprowadzić do niebezpiecznego spadku stężenia cukru we krwi (tzw. hipoglikemia). Uważać powinny także osoby, które chorują na choroby autoimmunologiczne (np. stwardnienie rozsiane, choroba Hashimoto, toczeń układowy, choroba Leśniowskiego-Crohna). W tych chorobach często stosuje się leczenie hamujące działanie układu immunologicznego. Aronia wzmacniając układ immunologiczny może osłabiać działanie tego typu leków.

Owoce aronii mają cierpki smak z lekko migdałową nutą, dlatego najczęściej stosuje się je w postaci soku lub w połączeniu z innymi owocami np. jabłkami czy gruszkami. Możesz też rozważyć włączenie suplementu ze standaryzowanym ekstraktem z aronii. Jednak zanim to zrobisz skonsultuj się ze swoim lekarzem.

Będzie nam miło, jeśli polubisz nas na Facebooku Na83 | Facebook

Bibliografia:

·        C Chrubasik, G Li, S Chrubasik, The clinical effectiveness of chokeberry: a systematic review, Phytother Res. 2010 Aug;24(8):1107-14. doi: 10.1002/ptr.3226.

·        Jessie Hawkins, Christy Hire, Colby Baker, Lindsey Keenan, Melanie Bush, Daily supplementation with aronia melanocarpa (chokeberry) reduces blood pressure and cholesterol: a meta analysis of controlled clinical trials, J Diet Suppl. 2021;18(5):517-530. doi: 10.1080/19390211.2020.1800887. Epub 2020 Aug 14.

·        Yoon-Mi Lee, Young Yoon, Haelim Yoon, Hyun-Min Park, Sooji Song, Kyung-Jin Yeum, Dietary Anthocyanins against Obesity and Inflammation, Nutrients. 2017 Oct 1;9(10):1089.doi: 10.3390/nu9101089.

·        Kamila Kasprzak-Drozd, Tomasz Oniszczuk, Jakub Soja, Marek Gancarz, Karolina Wojtunik-Kulesza, Ewa Markut-Miotła, Anna Oniszczuk, The Efficacy of Black Chokeberry Fruits against Cardiovascular Diseases, Int J Mol Sci. 2021 Jun 18;22(12):6541.doi: 10.3390/ijms22126541.

·        Tunde Jurikova, Jiri Mlcek, Sona Skrovankova, Daniela Sumczynski, Jiri Sochor, Irena Hlavacova, Lukas Snopek, Jana Orsavova, Fruits of Black Chokeberry Aronia melanocarpa in the Prevention of Chronic Diseases, Molecules. 2017 Jun 7;22(6):944. doi: 10.3390/molecules22060944.

·        https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-1558/chokeberry, dostęp 25.05.2022