Zespół jelita drażliwego – wszystko, co warto o nim wiedzieć
Od kilku lat zauważam, że w moim gabinecie dietetycznym pojawia się coraz więcej osób, które przychodzą z diagnozą...
Ponad 3000 zweryfikowanych opinii
Wyczekany urlop, pakowanie, słońce, energia i bam – biegunka, wymioty, osłabienie. Znasz to? Nawet, jeśli nie doświadczyłaś/-eś tego osobiście, to z pewnością nie raz spotkałaś się z opowieściami o „klątwie faraona”. Jednak lato to nie tylko biegunka podróżnych, to także większe ryzyko zatrucia pokarmowego bez względu na kierunek wyjazdu. Jak uniknąć „atrakcji”, które mogą skutecznie popsuć urlop?
Pod tą wyrafinowaną nazwą kryje się zakażenie pokarmowe bakterią Escherichia coli (rzadziej innymi gatunkami bakterii). Niektóre szczepy Escherichia coli są naturalnym elementem mikrobioty jelitowej człowieka. Jednak istnieją też takie szczepy (tzw. enterotoksyczne), które mogą wywołać bóle brzucha, biegunkę, wymioty, temperaturę i znacznie gorsze samopoczucie odbierające przyjemność z podróży.
Do zakażenia patologicznymi szczepami Escherichia coli dochodzi najczęściej, gdy z kraju rozwiniętego wybierasz się na urlop do kraju o mniejszym standardzie higienicznym. Rośnie wtedy ryzyko przeniesienia bakterii na dłoniach, żywności czy przez wodę. Szacuje się, że owa klątwa dopada nawet 20-66% osób podróżujących do rozwijających się krajów Azji, Afryki czy Ameryki Południowej.
Biegunka podróżnych trwa najczęściej krótko (2-5 dni), ale skutecznie potrafi odebrać radość z poznawania i zwiedzania nowych miejsc. Jak jej uniknąć? Niestety, nie ma pewnego sposobu na to, by nie doświadczyć „klątwy faraona”. Co możesz zrobić?
· Na 1-2 tygodnie przed wyjazdem rozpocznij przyjmowanie probiotyku i kontynuuj jego stosowanie aż do powrotu. Najskuteczniejsze w zapobieganiu i łagodzeniu biegunki podróżnej są drożdże Saccharomyces boulardii i bakterie probiotyczne Lactobacillus GG.
· Zawsze dokładnie myj ręce przed posiłkiem i po skorzystaniu z toalety.
· Unikaj picia wody z kranu i z nieznanego źródła.
· Używaj wody butelkowanej lub przegotowanej (także do mycia warzyw i owoców oraz mycia zębów).
· Uważaj na lód dodawany do napojów, który może być przygotowany z „kranówki”.
· Jedz przede wszystkim dania gotowane, gorące. Unikaj surówek, sałatek i dań w temperaturze pokojowej.
Jeśli chorujesz na choroby przewodu pokarmowego np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Crohna, SIBO, zespół jelita drażliwego czy przyjmujesz leki zobojętniające treść żołądkową to ryzyko, że doświadczysz biegunki podróżnych jest znacznie większe. W takim przypadku skonsultuj się z lekarzem, który może zadecydować o profilaktycznym podaniu antybiotyku zapobiegającego infekcji. Najczęściej stosuje się wtedy łagodną antybiotykoterapię rifaksyminą (znaną pod handlową nazwą Xifaxan), celowaną w przewód pokarmowy.
Zwiększone ryzyko infekcji bakteryjnej przewodu pokarmowego w czasie podróży mają także dzieci i osoby w podeszłym wieku, wszyscy, którzy przyjmują leki hamujące odporność oraz cukrzycy.
Wyjazdy wakacyjne to nie tylko zwiększone ryzyko biegunki podróżnych. Nawet, jeśli nie zmieniasz kraju, a twoja mikrobiota jelitowa ma się dobrze, to i tak musisz uważać. Wysokie temperatury, brak higieny i nieznajomość zasad bezpiecznego przechowywania żywności sprawiają, że nawet w Polsce ryzyko zatrucia pokarmowego latem jest znacznie większe. Zobacz, co robić, by go uniknąć.
1. Nie kupuj lodów włoskich z automatu. Nie masz pewności, czy maszyna do lodów jest utrzymywana w odpowiedniej czystości. Szczególnie niebezpieczne są wszelkiego rodzaju końcówki i przewody, w których mogą rozwijać się bakterie wywołujące zatrucia.
2. Masz ochotę na coś słodkiego? Unikaj ciast z kremem, szczególnie, jeśli są przechowywane poza lodówką. Niebezpieczne mogą być także trzymane w wysokiej temperaturze bułki z budyniem czy nadzieniem jogurtowym.
3. Dla bezpieczeństwa swojego i swoich bliskich w czasie urlopu zrezygnuj z dań z dodatkiem surowych jajek, surowego mięsa i ryb. Tatar, sushi, tiramisu czy beza z nieznanego źródła mogą sprawić, że wakacje zamienią się w męczarnię.
4. W czasie zakupów, gdy wybierasz produkty przechowywane w lodówce, to staraj się brać te z głębi lodówki. Tam zazwyczaj panuje najniższa temperatura. Zawsze zabieraj ze sobą torbę termoizolacyjną.
5. Skracaj czas transportu żywności chłodzonej ze sklepu do domu (ponownie do lodówki) na tyle, na ile to możliwe.
6. Nie kupuj lodów, które nie są mocno zmrożone.
7. Zaopatrz się w małą lodówkę turystyczną, a jeśli jesteś poza domem i nie masz ze sobą sprzętu chłodzącego, to żywność przechowuj w cieniu i zjadaj ją możliwie najszybciej.
8. Wykorzystuj także niską temperaturę wody (np. jeziora, strumienia) do chłodzenia produktów w szczelnie zamkniętych pojemnikach i butelkach.
9. Zawsze dokładnie myj świeże warzywa i owoce. Dla bezpieczeństwa możesz je namoczyć w wodzie z dodatkiem gotowego płynu, który usuwa zanieczyszczenia i ma działanie antybakteryjne.
10. Nigdy nie jedz owoców leśnych zerwanych prosto z krzaka. Niesie to ze sobą poważne ryzyko zakażenia tasiemcem bąblowcowym.
11. Dbaj o czystość newralgicznych miejsc w kuchni - są nimi zlew, deska do krojenia i gąbka do mycia naczyń. Każdego dnia kilkukrotnie wyparzaj je gorącą wodą.
12. Zanim zjesz produkt czy gotowe danie dokładnie mu się przyjrzyj, powąchaj, sprawdź czy konsystencja jest odpowiednia. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, co do świeżości posiłku, to zrezygnuj z jego jedzenia.
13. Nigdy nie odkrawaj spleśniałych kawałków żywności, nie usuwaj pleśni z powierzchni (np. dżemu). Pleśń to grzyb, który tworzy rozbudowaną grzybnię głęboko penetrującą produkt. To, co widzisz na powierzchni, ten biało-zielony meszek to zaledwie „czubek góry pleśniowej”. Spleśniały produkt zawsze wyrzucaj do kosza.
14. Zawsze myj ręce po wyjściu z toalety, przed i po jedzeniu. Miej ze sobą buteleczkę płynu odkażającego, który chroni nie tylko przed COVID-19, ale też przed innymi drobnoustrojami, które możesz przenosić na powierzchni dłoni.
15. W restauracjach chińskich czy wietnamskich unikaj gotowanego ryżu, jeśli nie masz pewności, że jest przygotowywany na bieżąco. Jego długotrwałe przechowywanie już po ugotowaniu niesie ze sobą ryzyko zakażenia bakterią Bacillus cereus.
16. Nie myj drobiu przed ugotowaniem. Włożenie kawałka surowego mięsa pod strumień wody powoduje rozbryzgnięcie się bakterii z jego powierzchni po całej kuchni. Jeśli taki rozbryzg (nawet kropla) trafi np. do surówki, która stoi na blacie obok, to możliwe, że dopadnie cię zatrucie pokarmowe.
17. Nie przechowuj ugotowanych dań obiadowych w garnkach, na kuchence. Jak najszybciej chowaj je do lodówki. Choć to mało ekologiczne rozwiązanie, to jednak latem pozwala ograniczyć ryzyko zatrucia.
Co zrobić, gdy dopadło Cię zatrucie?
Najważniejsze jest zadbanie o nawodnienie organizmu. Dlatego poza probiotykami w wakacyjnej apteczce powinny znaleźć się także elektrolity w proszku. Przyjmuj je zgodnie z zaleceniami producenta. Nie bój się cukru w nich zawartego, w tych środkach jest on szczególnie potrzebny, bo stanowi źródło energii, gdy masz problem z przyswajaniem pokarmu.
Elektrolity pij powoli, małymi łykami, czasem wręcz łyżkami (2-3 łyżki co kilka minut), żeby zwiększyć szansę ich przyswojenia i tym samym przyspieszyć regenerację organizmu. Jednocześnie nie przestawaj przyjmować probiotyków.
Jedz, jeśli możesz - to przyspieszy powrót do zdrowia, ale stawiaj na łatwostrawne, gotowane dania. Pomocny jest też lek hamujący biegunkę (np. loperamid), ale przyjmuj go po konsultacji z lekarzem. Biegunka ma swoją funkcję i jest nią usuwanie drobnoustrojów z organizmu. W ten sposób organizm pozbywa się tego, co mu szkodzi. Jej zahamowanie może opóźnić zdrowienie.
Jeśli biegunka jest intensywna i nie ustępuje po 1-2 dniach, a ty nie możesz nic jeść, bo wszystko wydalasz, masz gorączkę i słabniesz z godziny na godzinę, a w stolcu pojawia się krew lub duża ilość śluzu to znak, że potrzebujesz pilnej pomocy lekarskiej i wdrożenia antybiotykoterapii.
Po ustąpieniu zatrucia pokarmowego śluzówka twojego przewodu pokarmowego będzie się stopniowo regenerować. Możesz w tym czasie doświadczyć przejściowych objawów zespołu jelita drażliwego. W takiej sytuacji warto unikać surowych warzyw i owoców, produktów mlecznych z laktozą, nasion roślin strączkowych i produktów zbożowych pełnoziarnistych. Utrzymująca się powyżej kilku tygodni nadwrażliwość przewodu pokarmowego powinna skłonić cię do konsultacji z dietetykiem.
Bądź bezpieczna/bezpieczny i niech cię „klątwa faraona” i inne zatrucia omijają szerokim łukiem!
Bibliografia:
· Mach. T, Biegunka podróżnych, Gastroenterologia Kliniczna, 2011, tom 3, nr 3, 121–126
· Wroczyńska A, Biegunka podróżnych, mp.pl, https://www.mp.pl/pacjent/zdrowiewpodrozy/problemy/65382,biegunka-podroznych, dostęp 22.06.2022
· M S Riddle i inni, Guidelines for the prevention and treatment of travelers' diarrhea: a graded expert panel report, J Travel Med. 2017 Apr 1;24(suppl_1):S57-S74. doi: 10.1093/jtm/tax026.
Zaloguj się by dodawać komentarze