Suplementacja w chorobach niedoczynności tarczycy - poradnik farmaceutyczny

Niedoczynność tarczycy jest jednym z najczęstszych zaburzeń hormonalnych jakie spotykamy. Polega na niewystarczającej dla potrzeb organizmu produkcji hormonów tarczycy, głównie T3 (trójjodotyroniny) oraz T4 (tyroksyny). Ich nazwy pochodzą od liczby atomów jodu w cząsteczce hormonu, aktywną formą jest T3 i to ona odpowiada bezpośrednio za regulację metabolizmu. Jakie suplementy na tarczycę wybrać, by wspierać jej funkcjonowanie? Jak bezpiecznie stosować preparaty?

Rola tarczycy w organizmie

Tarczyca to gruczoł położony w przedniej części szyi, wytwarza hormony odpowiedzialne za:

·        przemianę materii,

·        utrzymanie temperatury ciała,

·        pracę serca,

·        pracę układu nerwowego,

·        wzrost i odpowiedni rozwój organizmu.

Objawy niedoczynności tarczycy

Jak widzimy hormony te są nam niezbędne w prawidłowym funkcjonowaniu. W niedoczynności tarczycy dochodzi do zmniejszenia ilości T3 i T4, co prowadzi do:

·        zwolnienia metabolizmu,

·        przewlekłego zmęczenia i senności,

·        przyrostu masy ciała, pomimo zachowania normalnej diety,

·        uczucia zimna, obniżenia temperatury ciała,

·        suchej skóry, osłabienia włosów i paznokci,

·        zaburzeń cyklu miesiączkowego oraz problemów z płodnością.

Przyczyny niedoczynności tarczycy

Jakie mogą być przyczyny niedoczynności tarczycy?

·        Autoimmunologiczne uszkodzenie gruczołu w przebiegu np. choroby Hashimoto (najczęstsza w krajach rozwiniętych).

·        Niedobór jodu.

·        Leczenie radioaktywnym jodem lub operacja tarczycy.

·        Rzadziej – niektóre leki, np. amiodaron lub zaburzenia pracy przysadki mózgowej, związanej z tarczycą poprzez oś podwzgórze-przysadka-tarczyca.

Leczenie niedoczynności tarczycy

Leczenie niedoczynności powinno być prowadzone pod kontrolą lekarza po przeprowadzeniu uprzednio odpowiednich badań. Podstawą jest farmakoterapia z wykorzystaniem lewotyroksyny oraz wsparcie dietą, odpowiednim stylem życia i suplementacją. Preparaty tu stosowane będą zaliczać się do kilku grup.

Minerały wspierające tarczycę

·        jod, który jest niezbędny do produkcji hormonów tarczycy, jednak stosować go należy tylko przy stwierdzonym niedoborze, gdyż jego nadmiar może nasilać objawy choroby Hashimoto lub wywołać nadczynność tarczycy,

·        selen, który wspomaga przejście tyroksyny w jej aktywną formę, jaką jest trójjodotyronina, działa antyoksydacyjnie i wspiera układ odpornościowy. Nie powinno się jednak przekraczać zalecanych dawek (ok. 200 µg/dzień), bo może wtedy być toksyczny,

·        cynk wspierający pracę enzymów odpowiedzialnych za konwersję hormonów tarczycy oraz za właściwą pracę układu odpornościowego.

Witaminy wspomagające przy niedoczynności tarczycy

·        witamina D3, której niedobór jest często obserwowany u osób z chorobą Hashimoto, wspiera ona odporność i redukuje stany zapalne w organizmie. Jej dawka powinna być dobrana do potrzeb danej osoby, aby uniknąć nadmiaru,

·        witaminy z grupy B, głównie B12, która wspiera układ nerwowy, poprawia metabolizm energetyczny oraz zmniejsza zmęczenie. Ostrożnie należy stosować biotynę, gdyż może ona wpływać na wyniki badań hormonalnych, dlatego zalecane jest odstawienie preparatów ją zawierających na 2-3 dni przed pobraniem krwi do badań.

Zioła i adaptogeny w niedoczynności tarczycy

·        zioła: ashwagandha, która może zwiększać poziom T3 i T4, obniżać poziom kortyzolu i poprawiać ogólne samopoczucie, jednak zalecana jest ostrożność w jej stosowaniu oraz kontrola poziomu hormonów,

·        adaptogeny, takie jak różeniec górski, brahmi, gotu kola – wspierają układ nerwowy, zmniejszają zmęczenie i stres, poprawiają koncentrację,

·        imbir, kurkuma, zielona herbata – mogą wspierać pracę tarczycy przy chorobie Hashimoto ze względu na swoje działanie antyoksydacyjne, łagodzące stany zapalne.

Aliness Ashwagandha 9% extract 560 mg x 100 kapsułek

Aliness

44,90 zł

Naturell Selen Organiczny x 100 tabletek

USP ZDROWIE SP. Z O.O

27,08 zł

Olimp Gold-Vit D3 2000+K2 30 kapsułek

OLIMP LABORATORIES

32,08 zł

L-tyrozyna – aminokwas w suplementacji tarczycy

·        L-tyrozyna, aminokwas, który jest prekursorem hormonów tarczycy, stosowana głównie przy jej niedoborach w diecie oraz problemach z konwersją hormonów. Jej nadmiar nie przynosi korzyści, dlatego powinna być ostrożnie stosowana.

Antyoksydanty wspierające tarczycę

·        witamina C, witamina E, polifenole, gdyż chronią one komórki (również te tarczycy) przed stresem oksydacyjnym, który je uszkadza i prowadzi tym samym do pogorszenia ich funkcjonowania,

·        NAC (N-acetyloceysteina), to prekursor glutationu, jednego z najważniejszych antyoksydantów w organizmie, ma działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne i detoksykacyjne,

·        pycnogenol pochodzący z kory sosny nadmorskiej neutralizuje wolne rodniki, hamuje cytokiny prozapalne i enzymy związane z stanem zapalnym.

Zasady bezpiecznej suplementacji w niedoczynności tarczycy

Należy zachować kilka zasad podczas suplementacji:

podstawą jest leczenie farmakologiczne,

·        suplementy wspierają prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, jednak nie zastępują hormonów przez nią produkowanych,

·        przy zmianie diety lub przy wprowadzania nowego preparatu konieczna jest kontrola poziomu hormonów,

·        dawkowanie powinno być indywidualnie dobrane do potrzeb danej osoby, uwzględnić należy niedobory występujące, stan organizmu, choroby współistniejące i stosowane leki,

·        szczególna ostrożność zalecana jest przy chorobach autoimmunologicznych,

·        wybierać należy preparaty sprawdzone, standaryzowane,

·        unikajmy produktów z niepewnym składem, niskimi dawkami składników.

Odpowiednio dobrana suplementacja może wspomagać funkcjonowanie tarczycy u osób z niedoczynnością tego gruczołu. Powinna być ona jednak prowadzona mądrze i mieć na uwadze indywidualne potrzeby danej osoby. Nie zastępuje leczenia farmakologicznego. Należy pamiętać także o redukcji stresu, diecie i aktywności fizycznej. W razie jakichkolwiek pytań lub niejasności najlepiej skonsultować się z lekarzem prowadzącym lub farmaceutą.

Mgr farm. Marcin Chowaniec

Bibliografia

Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P. Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy Varia Medica 2018 tom 2, nr 2, s. 111–115

Lachowicz K., Stachoń M., Pałkowska-Goździk E., Lange E. Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto. Kosmos. 2019; 68(2): 201-214

Tuchendler P., Zdrojewicz Z.. Dieta w chorobach tarczycy. Medycyna Rodzinna. 2017; 20(4): 299-303

Arulselvan P, Fard MT, Tan WS, Gothai S, Fakurazi S, Norhaizan ME, Kumar SS. Role of Antioxidants and Natural Products in Inflammation. Oxid Med Cell Longev. 2016;2016:5276130. doi: 10.1155/2016/5276130. Epub 2016 Oct 10. PMID: 27803762; PMCID: PMC5075620.

Gulati OP. Pycnogenol® in Metabolic Syndrome and Related Disorders. Phytother Res. 2015 Jul;29(7):949-68. doi: 10.1002/ptr.5341. Epub 2015 May 1. PMID: 25931421.